Zonder economische democratie geen democratie
Het is hoog tijd opnieuw te bepalen wat democratie werkelijk betekent.
Publicatie: 15 september 2025
Inzending: Siem
Eindredactie: Leanne
Sinds de oude Grieken zijn er stappen gezet, maar één ding ontbreekt nog steeds volledig: economische democratie. In het huidige systeem is het krankzinnig genoeg het geval dat de grote meerderheid van de bevolking haar arbeid moet verkopen aan een kapitalistische parasiet om te kunnen overleven. Arbeiders worden structureel uitgebuit. Zij produceren alle waarde, maar krijgen slechts een fractie terug in loon. De kapitalist vult intussen zijn zakken door alles vele malen duurder te verkopen dan de werkelijke kosten. Zij bepalen de prijzen en zij bepalen de lonen. Elke transactie wordt in hun voordeel verdraaid.
Deze roofzucht wordt in stand gehouden omdat mensen het zijn gaan zien als de natuurlijke orde. De bourgeoisie gebruikt hiervoor steeds nieuwe methoden. Zij kweken verslavingen, manipuleren verlangens, en controleren de informatie die wij te zien krijgen. De kapitalistische media zijn niets meer dan propagandamachines die de belangen van hun meesters verdedigen.
Sociale media, zogenaamd vrij en open, zijn in werkelijkheid propagandafabrieken. Meta verwijdert berichten van solidariteit met Palestina. YouTube begraaft kritische stemmen onder algoritmisch zand. De illusie van vrijheid van meningsuiting wordt met de dag doorzichtiger.
Corruptie, hier in het Westen verhuld onder de naam “lobbyen”, ondermijnt de democratie eveneens. Politici worden gekocht en beleid wordt verkocht. De rijken kopen hun wetten, hun kamerleden, en hun ministers, en daarmee de toekomst van miljoenen arbeiders. Vrijheid, zeggen zij. In werkelijkheid betekent dit alleen vrijheid voor de onderdrukkers. Voor ons betekent dit enkel meer ketenen.
Dit is geen echte democratie. Dit is een leugendemocratie van de bourgeoisie. Het is een façade die de dictatuur van het kapitaal verhult. Werkelijke democratie bestaat pas wanneer de arbeidersklasse de macht grijpt. Dat kan alleen door de kapitalisten hun economische dictatuur te ontnemen en de productie in handen te brengen van degenen die haar draaiende houden.
Daarom moet de werkende klasse bouwen aan tegenmacht. Vakbonden zijn het wapen van de arbeidersklasse. Zij geven ons de kracht om samen te vechten voor hogere lonen, betere arbeidsomstandigheden, en zeggenschap over ons werk. We moeten echter nog verder gaan dan alleen verzet. Het opbouwen van coöperaties, bedrijven in handen van de werkers zelf, laat zien hoe economische democratie er in de praktijk uit kan zien. Zoals econoom Richard Wolff benadrukt: wanneer de arbeiders zelf beslissen wat er geproduceerd wordt, hoe de winst verdeeld wordt en hoe de werkplek wordt ingericht, verandert de hele logica van de economie. Macht verschuift van de kapitalist naar de gemeenschap.
Echte democratie betekent dus niet alleen stemmen in een stemhokje, maar beslissen over de werkvloer, de productie en de verdeling van rijkdom. Het betekent collectieve organisatie, solidariteit, en directe zeggenschap. Daarnaast is politiek organiseren essentieel om onze belangen te verdedigen en wetten en beleid te beïnvloeden ten behoeve van de werkende klasse. Het is tijd de illusie te doorbreken. Het is tijd om de strijd aan te gaan, in de vakbond, in de straat, en in de opbouw van een nieuwe, socialistische economie.